Pokój na podaszu Hansa Christiana Andersena (1805 - 1875) „Pod dachem ściany były nachylone, a w nich umieszczone było okno - takie jak pozostałe okna mansardowe, ale zapewniające znacznie rozleglejszy widok. Mogłem przez nie oglądać wieżę kościelną, którą było widać od samej podstawy”.
Mieszkanie czynszowe, Francja, doświetlone oknem zamontowanym w dachu, zilustrowane przez Francisque Poulbota francuskiego rysownika. W XIX wieku w dużych, zamożnych miastach - Niemcy, Francja, Anglia na poddaszach kamienic ulokowane były mieszkania dla biedniejszych mieszkańców.
Obraz Vincenta van Gogha, "Chaty kryte strzechą pod wzgórzem” znadujący się w muzeum sztuki brytyjskiej Tate Britain z wyraźnie widocznym przeszklonym dachem.
Najstarsza, historyczna dokumentacja wynalazków dotycząca nietypowych okien pochodzi z końca XIX wieku. Już wtedy okna do poddaszy występują jako element budowlany.
1894 Wielka Brytania
W 1894 roku w Wielkiej Brytanii zgłoszono wynalazek dotyczący ulepszeń w konstrukcji przesuwnych i obrotowych okien, skylightów i drzwi tak, by mogły być one szklone i czyszczone od wewnątrz budynku. W tym samym zgłoszeniu przedstawiona jest konstrukcja okna, skylightu lub drzwi których szyba osadzona jest w drewnianej ramie.
Pierwszy patent dotyczącego mechanizmu obracania drewnianego okna.
Historyczna dokumentacja (brytyjski patent nr 1724) na ulepszenia w konstrukcji przesuwnych i obrotowych okien, skylightów i drzwi zgłoszony przez P. Shippobottama.
W tym samym roku dwaj Brytyjczycy, A. Schmeil oraz P.Saar, zgłosili inny wynalazek dotyczący ulepszeń w konstrukcji skylightów, tak by skylight przystosowany do łatwego otwierania od wewnątrz, zamykał się szczelnie, chroniąc przed przedostawaniem się śniegu i deszczu. Przedstawiona w zgłoszeniu konstrukcja skylight’u zakładała więc możliwość jego otwierania.
Dowody na doświetlanie poddasza w Niemczech. Przeszklenia w dachu dokumentują zdjęcia budynków sieci niemieckich domów towarowych Wertheim w Berlinie.
Patent na konstrukcję wentylowanych okien dachowych udzielono Ch. Witnellowi. Wynalazek ten umożliwiał swobodne otwieranie i zamykanie okna, tak by było ono przystosowane do wietrzenia pomieszczeń, w szczególności stodół, chlewów itp.
W Stanach Zjednoczonych zgłoszono wynalazek dotyczący konstrukcji okna dachowego. Opatentowane rozwiązanie zabezpieczało przed przedostawaniem się wody deszczowej, roztopionego śniegu, itp. nawet w przypadku nawiewania deszczu przez silny wiatr.
Opatentowano szereg rozwiązań umożliwiających otwieranie i zamykanie okien dachowych.
Niemiecki patent na mechanizm służący otwieraniu i zamykaniu okien dachowych uzyskany przez firmę Tischler & Seichter.
F.Tittmann opatentował mechanizm samozamykania się okien dachowych poprzez gromadzenie się wody deszczowej.
Określenie okno dachowe pojawiło się po raz pierwszy w niemieckim zgłoszeniu patentowym z 1931 roku dotyczącym konstrukcji klapowej.
W historycznych dokumentach polskiego urzędu patentowego znajdziemy zgłoszenie wynalazku na okno do doświetlenia poddasza, dokonane przez Niemca Bernarda Schwarza. Ideą patentu były dwa zachodzące na siebie elementy w kształcie litery „U”,wykonane z materiałów ceramicznych dla poprawy izolacyjności okna. Z dokumentu wynika, że rok wcześniej, a więc w 1937 roku wynalazek został zgłoszony w Niemczech.
W historiografii dotyczącej budownictwa określenie okno dachowe pojawia się także w informacji na temat patentu przyznanego niemieckiemu konstruktorowi H. Schmittowi. Był to patent na okno dachowe („Dachfenster”), wraz z obudową znajdującą się powyżej powierzchni dachu, które można było swobodnie otwierać i zamykać.
Z historycznych źródeł wynika, że począwszy od końca XIX wieku udzielano patentów na różne rozwiązania dotyczące konstrukcji i funkcjonalności okien dachowych.
Tak więc tego rodzaju okna były w ówczesnym stanie techniki znane i stosowane. Co więcej, stosowane je zarówno w budownictwie mieszkaniowym, jak i użytkowym. Służyły nie tylko do doświetlania pomieszczeń, ale także ich wentylowania, na co pozwalały różnorodne systemy ich otwierania.
Wynalazek duńczyka Villuma Kanna Rasmussena, dotyczący konstrukcji zawiasu do okien obrotowych. Wymyślone przez Rassmusena rozwiązanie pozwoliło na prostą obsługę okna dachowego. Można je było nie tylko łatwo otworzyć, ale także umyć. Wynalazek Rassmusena zbiegł się w czasie z rozwojem nowych technologii.
Po II wojnie światowej w krajach Europy Zachodniej do ocieplenia poddaszy zaczęto wykorzystywać płyty gipsowo-kartonowe i wełnę mineralną. Konsekwencją tego stało się powszechne stosowanie okien dachowych i ich masowa produkcja.
Okna dachowe stały się szczególnie popularne w latach 70-tych. Na skalę masową były produkowane przez duńskiego Veluxa i niemieckie firmy Roto, Blefa i Braas. Okna dachowe oferowały także firmy francuskie, włoskie i hiszpańskie.
Rozwój rynku okien dachowych w krajach Europy Środkowej i wschodniej. Własną ofertę handlową mieli Czesi, Węgrzy i Słowacy.
W Polsce zostaje założona firma FAKRO, która wkrótce staje się czempionem branżowej technologii, kreując nowe standardy na rynku okien dachowych.
Dziś na rynku światowym głównymi branżowymi graczami są trzy firmy: duński Velux, polskie FAKRO i niemieckie Roto. Pozostali producenci posiadający marginalny udział w rynku to Claus, Faelux, Inlux, Axel (Włochy), Okfel (Słowenia), Fenestra, Kubeso, Zima, Solára (Czechy), OKPOL, Oman (Polska) Keylite (GB), Andersen (USA), Colambia (Kanada), AHRD (Chiny), Folis (RPA), Induro (Hiszpania) i Tostem, YKK, Panasonic (Japonia). Żaden z nich nie posiada więcej niż 1 proc. udziału w globalnym rynku.
Konstrukcja dzisiejszego okna dachowego w znaczący sposób różni się od ich pierwowzorów. Współczesny klient oczekuje dziś nowoczesnych, nietypowych rozwiązań. Konkurujące ze sobą firmy prześcigają się więc w odpowiedzi na te potrzeby. Dowodem na to jest stale rosnąca liczba zgłaszanych patentów w branży okien dachowych.
FAKRO jest autorem ponad 180 zgłoszeń patentowych i wzorów użytkowych. Od momentu rozpoczęcia działalności polskiej firmy znacząco wzrosła ilość zgłoszeń patentowych zgłaszanych przez producentów okien dachowych.
Podstawowa oferta największych producentów to okno o konstrukcji obrotowej w różnych wariantach jego wyposażenia. Oprócz okien obrotowych funkcjonują okna obrotowe z PVC, okna wysokoosiowe, uchylno-obrotowe, balkonowe, okna superenergooszczędne i do dachów płaskich.
Branża okien dachowych odnotowała spektakularny sukces, do czego w sposób szczególny przyczyniła się firma FAKRO, jedna z najbardziej innowacyjnych polskich firm.
FAKRO posiada własny, nowoczesny ośrodek badawczo-rozwojowy. Na rzecz rozwoju produktów pracuje ponad 100 inżynierów. FAKRO ma na swoim koncie ponad 180 zgłoszeń patentowych. Do wielu krajów świata eksportuje nie tylko okna dachowe, ale także rozwiązania i myśl twórczą polskich inżynierów.
Dzięki FAKRO Polska wytycza dziś nowe kierunki rozwoju dla międzynarodowej branży okien dachowych na świecie, a polscy producenci uchodzą za najlepszych specjalistów od okien. Dynamiczny rozwój nowosądeckiej firmy wymusił na zagranicznych koncernach, takich jak duński Velux, niemiecka firma Roto, przeniesienia swojej produkcji do Polski.
To Polska jest dziś międzynarodowym liderem w produkcji okien dachowych. Co trzecie okno montowane na świecie jest produkowane w Polsce.
|
|
